Oda İklimi Nedir?, Oda İklimi Nasıl Düzenlenir?
Dışarıdaki iklim kadar oda iklimi de mevcuttur. Hava basıncı, sıcaklık, sürat ve odanın aldığı güneş ışını ile ışın ısısı oda ikliminin ölçülebilen değerlerini oluştururlar. Bu faktörlerin ideal uyumu sıkıntısız bir oda iklimi sağlar ve insan sağlığı ile verimini olumlu yönde etkiler. Termik rahatlık, bedensel olarak düzenlenmiş sıcaklık yönetimsi dengede bulunduğunda döneme girmektedir. Bu, bedenin sıcaklık ayarlı faaliyetlerle en iyi şekilde yönetim olunması manasına gelmektedir. Rahatlık, bedenin sıcaklık atmasıyla ve etrafnin gerçek sıcaklık kaybıyla örtüşmesiyle dengeye girer. Sıcaklık akımı sıcak yüzeyden soğuk yüzeye doğru gerçekleşir.
VÜCUDUN SICAKLIK AYARLI ÖLÇÜLERİ
Sıcaklık oluşumu: Tenin kan dolaşımı, kan dolaşım süratının artması, damar genişlemesi, kas titremesi, soğuma: ter sekresyonu.
ÇEVRE VE VÜCUT ARASINDAKİ SICAKLIK DEĞİŞİMİ
İçsel sıcaklık akımı: Vücudun kan dolaşımıyla bağlantılı, beden çekirdeğinden adet giden sıcaklık akımı. Dışsal sıcaklık akımı: Ayak üstünden artan sıcaklık akımı: konveksiyon. (Hava süratı, oda havası ve giyinik ve çıplak beden arasındaki hararet farkı); sıcaklık ışıması (giyinik beden yüzeyi ile etraf yüzeyi arasındaki hararet farkı). Buharlaşma, solunum (beden yüzeyi, ten ve etraf arasındaki buhar basıncı farkı).
SICAKLIK DEĞİŞİMİ İÇİN KAVRAMLAR
Sıcaklık akımı: Direkt ilişki aracılığı ile sıcaklık aktarımı. Mesela bakırın sıcaklık iletkenliği yüksek, havanın ise düşüktür (Gözenekli set malzemesi): Konveksiyon = sıcaklık işlemesi. Hava, sıcak gövdeyle ilişkiında ısınır (Örn. Radyatör), yükselir, tavanda soğur ve yeniden alçalır. Hava dolaşır ve toz ile uçuşan parçacıkları toplar. Isıtma merkezi (Örn. Radyatör) ne kadar süratli akarsa dolaşım süreci o kadar süratli olur. Sıcaklık ışıması: Sıcak gövdelerin yüzeyleri yüzey ısısına bağlı olarak ışınlama yapar. Işınlama mutlak ısısın 4. kuvvetiyle orantılıdır, örnek olarak sıcaklık iki katı yüksek ise o, 16 kez daha yüksektir. Sıcaklık ile ışınlamanın dalga boyları da değişkendir. Yüzey ısısı ne kadar artarsa kendisi o kadar kısa olur. 500°C'den itibaren sıcaklık ışık olarak görünür. Görüş sınırının altındaki ışık ışınlamasına infraruj/ sıcaklık ışınlaması denir. Bu sıcaklık, bütün yönlere ışık yayar, havayı ısıtmadan deler, sabit gövdelerden emilir (alınır) ya da yansıtılır. Işınlamanın emilmesi esnasında adı geçtiğimiz sabit gövdeler (insan bedeni da) ısınır (ışıma ısısı). Bu sıcaklık alımlaması fiziksel nedenlerden ötürü insan amacıyla en ideal ve sıhhatli alımlamadır (çini soba). Rahat iklim: Şubat/Mart, 2000 metre yüksekliği. 5°C, tozsuz ve kuru hava, koyu mavi gökyüzü, kar üstünde parlayan güneş. Yüksek ışıma ısısı. Rahatsız iklim: Yaz ortası (tropikal), kapalı gökyüzü. +30°C hava ısısı. Tozlu dumanlı büyük şehir, yüksek nem ve bunaltıcı sıcak.
ODA İKLİMİNİN DÜZENLENMESİ İÇİN ÖNERİLER
Yazın 20-24°C rahat, kışın ise 21°C (+/- 1°C). Çevre alanları ısısı hava ısısından yalnızca 2-3°C farkı olabilir. Hava ısısının değişmesi belli ölçüde yüzey kısmı ısısı değişmesiyle dengelenebilir. (alçalan hava ısısı-artan yüzey kısmı ısısı). Diyagramlar! Bu sıcaklıkların farkı büyüdüğü takdirde gerektiğinden daha yüksek bir hava hareketi oluşur. Genellikle pencereler kritik alanlardır. Zeminden ayaklar yolu ile iletilen ısı engellenmelidir. Ayak ısısı ve soğukluğu insanların hissiyetleridir, tabandan kaynaklanan bir olgu değildir. Çıplak ayak, sıcaklık/soğukluğu yalnızca zemin kaplaması ve katman kalınlığından hisseder, giyinik ayak ise kaplama ve tabandaki sıcaklıktan hisseder. Tavanın yüzey ısısı oda yüksekliğine bağlıdır, insanın hissettiği sıcaklık ise oda hava ısısı ve çemberleme kısmı ısısı ortalamasıdır.
HAVA VE HAVA HAREKETİ
Hava hareketi hava cereyanı olarak algılanır. Cereyan bu halde bedenin mahalli soğumasına yol açar.
HAVA SICAKLIĞI VE DEĞİŞEN HAVA NEMİ
40-50 olan hava nemi ortamı rahattır. Düşük nemde ise (%30) toz parçacıkları uçuşur.
TEMİZ HAVA VE HAVA DEĞİŞİMİ
Uygun olan denetimli bir havalandırmadır, devamlı ve rastlantısal havalandırmalar değildir. Havanın CO2 seviyesi oksijen aracılığı ile telafi edilmelidir. 0,10 vol.- olan CO2 sayısal değeri aşılmamalıdır, zira oturma ve yatak odaları saatte 2,3 kez havalandırılmaktadır. İnsanın temiz hava gereksinimi saatte aşağı yukarı 32,0 m3 miktarındadır. Oturma odalarındaki hava değişimi: 0,4-0,8 kere oda hacmi kişi/saat.